30 de novembre de 2020
Los falhaires e lo Departament de Patrimòni Cultural crèan un nòu web per divulgar la cremada de falhas
Lo Ministèri de Cultura e Espòrts e la Taula Nacionala de falhas de las Vals d’Andòrra an mes en foncionament lo web nacional Manques d’Andòrra (www.fallesandorra.com), en coincidint amb la celebracion del cinquen anniversari aquel 1 de decembre de la reconeissença de la part de l’UNESCO de la fèsta de las falhas dels Pirenèus coma Patrimòni cultural immaterial de l’umanitat.
La naissença d’aquel web es fruch de la collaboracion entre lo Departament de Patrimòni Cultural e la Taula Nacionala de falhas de las Vals d’Andòrra, e s’compren dins dels projèctes de defensa e difusion de la fèsta que se desvolòpan annalament.
Lo web, que se pòt ja veire dempuèi d’aquel meteis diluns, explica amb una navegacion agila, intuïtiva, fòrça grafica e adaptada a totes los dispositius, la fèsta de las falhas dins lo país dempuèi las siás originas immemorials fins a l’actualitat, amb los cinc collectius que mantenon viva aquela tradicion. Lo web, de partida, s’estructura en sièis apartats (Far falha, Èsser falhaire, Viu la fèsta, Sèm comunitat, Gaudís-la e Ne saber mai), mas la volontat es que siá una pagina dinamica e actualizada, que permeta introdusir en cada moment totas las novetats que se produsiscan per rapòrt a la fèsta.
Le contengut
A l’inici del web s’explica la tradicion e quand se fa la cremada de falhas de la part dels desparièrs collectius: Andòrra la Vièlha, Sant Julià de Lòria, Escaldes e Encamp lo 23 de junh; Ordino lo 28 de junh. A l’escartada de Far falha se pòdon trobar los desparièrs tipes de falhas que se fan rodar la nuèch de la cremada, quina es estada la siá evolucion e cossí las elabòran los falhaires. Èsser falhaire explica qual fasiá la fèsta en tempses passats e qui la fa ara dempuèi la siá recuperacion. Es a dire, coma la cremada de falhas es passat d’èsser un jòc de mainats a l’entorn del fuòc a una celebracion d’adults. En aquel apartat se fa referéncia tanben a la transmission generacional, la figura del falhaire màger e l’element distintiu de la capa.
A Viu la fèsta s’i pòt trobar l’explicacion de la tradicion, las siás originas, los ans d’oblit e la recuperacion l’an 1987. De mai, i a tanben un apartat consacrat als rituals associats al fuòc que partejavan protagonisme amb rodar de falhas. Sèm comunitat descriu cadun dels cinc collectius, aital coma l’espaci de coordinacion e collaboracion qu’es la Taula Nacionala, creada lo 2017 per desvolopar de projèctes de divulgacion e defensa de la cremada de falhas a Andòrra, aital coma las activitats conjonchas que s’i realizan. L’espaci de Gaudís-la servís a saber coma e quand se desvolòpa la celebracion en cada parròquia, aital coma las entitats collaboradoras que s’enriquís mercés a el la fèsta.
E lo darrièr dels apartats, Ne saber compren mai de vidèos, fotografias e ligams a publicacions sus la cremada de falhas dins lo país e lo Patrimòni cultural immaterial d’Andòrra, aital coma al Musèu virtual de las falhas al Pirenèu creat dempuèi lo projècte Prometheus, que se desvolòpa en lo marc del programa Interreg POCTEFA 2014-2020 e es cofinançat per fons FEDER ( https://www.prometheuspoctefa.eu).
La contextualització
Lo jorn 1 de decembre de l’an 2015, l’UNESCO inscriguèt las Fèstas del fuòc del solstici d’estiu als Pirenèus a la Lista representativa del Patrimòni cultural immaterial de la Unesco. La candidatura èra compresa per 63 populacions de tres estats desparièrs (Andòrra, Espanha e França) qu’agropava de comunitats dels territòris pirenencs andorran, aragonés, catalan e occitan.
L’an 2017, los collectius falhaires d’Andòrra creèron la Taula Nacionala de falhas de las Vals d’Andòrra, amb l’objectiu de far comunitat e venir l’esturment per defensar e divulgar la fèsta de las falhas en establint d’estrategias de trabalh conjonch amb lo Departament de Patrimòni Cultural d’Andòrra per originar de projèctes annals.
Aquela tardor del 2020, lo Govèrn a comprés coma plan immaterial en l’Inventari general del Patrimòni cultural d’Andòrra las Fèstas del fuòc del solstici d’estiu, es a dire, totas las falhas que se fan dins lo país (fins aquel moment èra solament reconeguda la cremada de falhas d’Andòrra la Vièlha).
TEXT: Govèrn d’Andòrra